De 7 eigenschappen van effectief leiderschap volgens Covey

Wat is het Covey model?

Voordat we de eigenschappen bespreken, is het belangrijk om het groeimodel van Stephen Covey te begrijpen. Hij beschrijft een continuüm van ontwikkeling in drie fasen:

1. Afhankelijkheid: De fase waarin je op anderen leunt voor wat je wilt. Je geeft anderen de schuld als het misgaat. Dit is de 'jij'-fase: "Jij moet voor mij zorgen."
2. Onafhankelijkheid: De fase waarin je ontdekt dat je zelf verantwoordelijk bent voor je keuzes en resultaten. Dit is de 'ik'-fase: "Ik kan het zelf." Dit is de focus van de eerste drie eigenschappen.
3. Wederzijdse afhankelijkheid: De hoogste fase van effectiviteit. Je realiseert je dat samenwerking tot betere resultaten leidt dan je alleen zou kunnen bereiken. Dit is de 'wij'-fase: "Wij kunnen samenwerken en iets groters creëren." De volgende drie eigenschappen richten zich hierop.

De zevende eigenschap ondersteunt alle andere door continue vernieuwing en is de motor voor duurzaam succes.

Eigenschap 1: Wees proactief (Be Proactive)

De eerste en meest fundamentele eigenschap is proactiviteit. Dit is de kern van wat persoonlijk leiderschap is. Proactief zijn betekent dat je begrijpt dat jij de regisseur bent van je eigen leven. Tussen een gebeurtenis (stimulus) en jouw reactie (respons) zit een ruimte: de vrijheid om te kiezen. Reactieve mensen laten hun gedrag bepalen door externe factoren. Proactieve mensen nemen verantwoordelijkheid en richten hun energie op hun 'cirkel van invloed': de dingen waar ze daadwerkelijk iets aan kunnen veranderen.

Hoe pas je dit toe?

• Vervang je taalgebruik: "ik moet" wordt "ik kies ervoor".
• Identificeer een frustratie en vraag: "Wat is de kleinste, proactieve stap die ik nu kan zetten?"
• Neem initiatief in plaats van af te wachten tot je instructies krijgt.

Eigenschap 2: Begin met het einde voor ogen (Begin with the End in Mind)

Dit is de eigenschap van visie. Het betekent dat je een helder beeld hebt van je bestemming, zowel in je carrière als in je leven. Deze eigenschap vraagt je om je eigen definitie van succes te formuleren. Stephen Covey stelt voor om je eigen begrafenis te visualiseren. Wat zou je willen dat mensen over je zeggen? Welke impact wil je hebben achtergelaten? Het antwoord op die vragen vormt de basis van je persoonlijke missie.

Hoe pas je dit toe?

• Schrijf een persoonlijk mission statement. Dit beschrijft je kernwaarden en je levensdoel.
• Stel bij belangrijke beslissingen de vraag: "Brengt deze keuze me dichter bij mijn einddoel?"
• Definieer de gewenste resultaten van een project voordat je eraan begint.

Eigenschap 3: Belangrijke zaken eerst (Put First Things First)

Deze eigenschap gaat over zelfmanagement en discipline. Waar eigenschap 2 de mentale creatie is, is eigenschap 3 de fysieke creatie. Het gaat erom je tijd en energie te besteden aan de dingen die écht belangrijk zijn, niet alleen aan wat urgent is. Covey introduceert hier de beroemde tijdmanagementmatrix. Effectieve mensen vermijden de kwadranten van afleiding en urgentie en besteden de meeste tijd in Kwadrant II (Niet Urgent & Belangrijk): planning, relaties bouwen, nieuwe kansen zoeken en preventie.

Hoe pas je dit toe?

• Plan je week op basis van je belangrijke doelen (je 'Big Rocks').
• Leer 'nee' zeggen tegen urgente maar onbelangrijke verzoeken.
• Blokkeer wekelijks tijd in je agenda voor kwadrant II-activiteiten.

Eigenschap 4: Denk win-win (Think Win-Win)

Win-win is een mentaliteit die zoekt naar oplossingen die voor alle partijen gunstig zijn. Het is het geloof dat er genoeg is voor iedereen en dat de ene persoon niet hoeft te verliezen opdat de andere kan winnen. Het vereist moed (opkomen voor je eigen belangen) én consideratie (de belangen van de ander begrijpen).

Hoe pas je dit toe?

• Ga een onderhandeling in met de intentie om een oplossing te vinden die voor iedereen werkt.
• Focus op belangen, niet op posities. Vraag: "Wat is voor jou echt belangrijk hierin?"
• Als een win-win niet mogelijk is, overweeg dan "geen transactie" als beste alternatief.

Eigenschap 5: Eerst begrijpen, dan begrepen worden (Seek First to Understand, Then to Be Understood)

Dit is de eigenschap van empathische communicatie. De meesten van ons luisteren niet met de intentie om te begrijpen; we luisteren met de intentie om te antwoorden. Empathisch luisteren betekent dat je luistert met je oren, je ogen en je hart. Je probeert de situatie echt vanuit het perspectief van de ander te zien. Pas als de ander zich volledig begrepen voelt, kun je beginnen met het uitleggen van je eigen standpunt.

Hoe pas je dit toe?

• Oefen met het parafraseren van wat de ander zegt: "Dus als ik het goed begrijp, voel je je..."
• Stel verhelderende vragen in plaats van direct met advies te komen.
• Focus op de onderliggende emoties en behoeften, niet alleen op de woorden.

Eigenschap 6: Creëer synergie (Synergize)

Synergie is het principe dat het geheel groter is dan de som der delen (1+1=3 of meer). Het is de creatieve samenwerking die ontstaat wanneer mensen hun verschillen in perspectief waarderen en benutten om oplossingen te vinden die niemand alleen had kunnen bedenken. Synergie is het resultaat van het toepassen van eigenschap 4 en 5 in een omgeving van vertrouwen.

Hoe pas je dit toe?

• Zie verschillen in mening niet als een bedreiging, maar als een kans om te leren.
• Organiseer brainstormsessies waarin alle ideeën welkom zijn en er gezocht wordt naar een 'derde alternatief'.
• Zoek actief naar teamleden met een andere achtergrond om complexe problemen op te lossen.

Eigenschap 7: Houd de zaag scherp (Sharpen the Saw)

De laatste eigenschap is die van zelfvernieuwing. Het gaat over het onderhouden van je belangrijkste instrument: jijzelf. Het benadrukt het belang van investeren in vier dimensies van je leven:

1. Fysiek: Gezond eten, bewegen, rusten.
2. Mentaal: Lezen, leren, plannen. Dit is de kern van persoonlijk leiderschap ontwikkelen.
3. Sociaal/Emotioneel: Relaties onderhouden, empathie tonen.
4. Spiritueel: Je waarden verhelderen, mediteren, tijd in de natuur doorbrengen.

Hoe pas je dit toe?

• Plan wekelijks tijd in voor activiteiten in alle vier de dimensies.
• Zie rust en ontspanning niet als luxe, maar als een voorwaarde voor duurzame prestaties.

Een tijdloos model voor moderne leiders

Het Covey model is meer dan 30 jaar na publicatie nog steeds ongekend relevant. Het biedt een diepgaand en geïntegreerd pad voor persoonlijk leiderschap. Door deze zeven eigenschappen te omarmen, bouw je niet alleen aan een succesvolle carrière, maar ook aan een rijk en betekenisvol leven.

Wil je de zeven eigenschappen van Covey niet alleen begrijpen, maar ze echt integreren in je dagelijkse leiderschapsstijl? Onze trainingen bieden je de structuur en begeleiding om deze principes meester te worden.

Bekijk onze trainingen in Persoonlijke Effectiviteit, Effectief Leiderschap of Persoonlijk Leiderschap en ontdek hoe we jou kunnen helpen om deze krachtige principes toe te passen.