De leerstijlen van Kolb: ontdek jouw unieke manier van leren

Wat zijn de leerstijlen van Kolb?

Het model van David Kolb is een van de meest bekende theorieën over leren. Het beschrijft leren als een cyclus die uit vier fasen bestaat. Volgens Kolb is effectief leren een proces waarbij je al deze fasen doorloopt. De meeste mensen hebben echter een natuurlijke voorkeur voor bepaalde fasen, wat resulteert in een specifieke leerstijl.

De leercyclus bestaat uit de volgende vier fasen:

1. Concreet Ervaren (Doen): Je doet een nieuwe ervaring op of dompelt je onder in een situatie.
2. Observeren en Reflecteren (Bezinnen): Je neemt afstand en observeert wat er is gebeurd, en reflecteert hierop vanuit verschillende invalshoeken.
3. Abstraheren en Conceptualiseren (Denken): Je probeert je observaties te vertalen naar een theorie, model of logische verklaring.
4. Actief Experimenteren (Beslissen/Toepassen): Je gebruikt de nieuwe theorie om problemen op te lossen of nieuwe dingen uit te proberen in de praktijk.

Op basis van deze cyclus onderscheidt Kolb vier leerstijlen, die elk een combinatie zijn van twee van de fasen.

[Visueel element: Een infographic die de leercyclus van Kolb toont als een cirkel met de vier fasen: Concreet Ervaren (boven), Actief Experimenteren (rechts), Abstraheren en Conceptualiseren (onder), en Observeren en Reflecteren (links). De vier leerstijlen (Accommoderend, Convergerend, Assimilerend, Divergerend) staan in de kwadranten daartussen.]

Waarom is inzicht in de leerstijlen van Kolb belangrijk voor jouw ontwikkeling?

Het kennen van je eigen leerstijl (en die van anderen) is geen academische oefening. Het heeft directe, praktische voordelen voor je carrière en persoonlijke groei.

• Versnelde persoonlijke ontwikkeling: Als je weet hoe je het beste leert, kun je bewust leeromgevingen opzoeken die daarbij aansluiten. Een 'Doener' zal bijvoorbeeld veel meer opsteken van een hands-on workshop dan van een theoretisch boek. Door je leerstrategie af te stemmen op je stijl, absorbeer je kennis sneller en beklijft het beter.
• Effectievere training en scholing: Dit inzicht helpt je om de juiste trainingen of opleidingen te kiezen. Ben je een 'Denker'? Zoek dan een training met een sterke theoretische onderbouwing. Als je je bewust bent van je minder ontwikkelde leerfasen, kun je jezelf uitdagen om juist die competenties te trainen, waardoor je een completere leerling wordt.
• Betere samenwerking en coaching: Als leidinggevende of coach kun je je aanpak afstemmen op de leerstijl van je teamleden. Een 'Dromer' (Divergerende stijl) heeft ruimte nodig om te brainstormen, terwijl een 'Beslisser' (Convergerende stijl) het best leert door een praktisch probleem op te lossen. Dit begrip leidt tot effectievere coaching en een sterkere teamdynamiek.

Hoe pas je de inzichten van Kolb succesvol toe? (stappenplan)

Het model van Kolb wordt pas echt waardevol als je het actief gebruikt. Met dit stappenplan kun je direct aan de slag.

Stap 1: Herken je eigen stijl
Lees de beschrijvingen van de vier stijlen hieronder. Welke herken je het meest in jezelf, vooral in situaties waarin je iets nieuws moet leren? Een leerstijlentest van Kolb kan hierbij ook objectief inzicht geven. Begrijp wat jouw natuurlijke startpunt in de leercyclus is.

Praktijktip: Denk terug aan een recente situatie waarin je iets nieuws hebt geleerd (een nieuwe software, een nieuwe vaardigheid). Hoe pakte je dat aan? Begon je met lezen, vroeg je iemand om het voor te doen, of ging je direct zelf aan de slag?

Stap 2: Analyseer je leeromgeving
Kijk naar je huidige werk- en leeromgeving. Sluit deze aan bij jouw voorkeursstijl? Krijg je als 'Doener' genoeg ruimte om te experimenteren? Of word je als 'Denker' juist geacht om alles al doende te leren, zonder theoretische basis? Identificeer waar de mismatch zit.

Valkuil: Jezelf beperken tot je voorkeursstijl. De krachtigste leermomenten ontstaan vaak juist wanneer je jezelf dwingt om de fasen te doorlopen die je minder natuurlijk afgaan. Een 'Denker' die bewust een concrete ervaring opzoekt, ontwikkelt zich breder.

Stap 3: Optimaliseer je leerproces
Neem bewust de regie over je eigen ontwikkeling.

Praktijkvoorbeelden:

• Kies de juiste leervorm: Zoek bewust naar trainingen, boeken of projecten die passen bij jouw stijl.
• Doorloop bewust de hele cyclus: Heb je een nieuwe ervaring opgedaan (Doen)? Plan dan bewust tijd in om te reflecteren (Bezinnen), zoek naar een onderliggend model (Denken) en bedenk hoe je dit de volgende keer anders kunt toepassen (Beslissen). Zo word je een allround leerder.
• Vraag om wat je nodig hebt: Geef bij je leidinggevende of in een projectteam aan wat jij nodig hebt om optimaal te leren. Bijvoorbeeld: "Zou ik eerst even mogen meekijken voordat ik het zelf probeer?" (voor een Bezinnaar).

De vier leerstijlen van Kolb: een complete uitleg

De dromer (divergerend)

De Dromer combineert Concreet Ervaren en Observeren/Reflecteren. Deze leerlingen zijn goed in het bekijken van situaties vanuit meerdere perspectieven. Ze zijn fantasierijk, geïnteresseerd in mensen en gevoelig voor emoties.

• Kenmerken: Creatief, brainstormer, mensgericht, open-minded.
• Leert het best van: Situaties waarin ze vrij kunnen associëren en ideeën kunnen genereren, zoals groepsdiscussies en brainstormsessies.
• Kernvraag: "Waarom?"

De denker (assimilerend)

De Denker combineert Observeren/Reflecteren en Abstraheren/Conceptualiseren. Deze leerlingen zijn sterk in het creëren van theoretische modellen en het logisch ordenen van informatie. Ze zijn minder gericht op mensen en meer op abstracte concepten.

• Kenmerken: Analytisch, gestructureerd, conceptueel, houdt van theorie.
• Leert het best van: Hoorcolleges, het lezen van boeken en het zelfstandig bestuderen van modellen en data.
• Kernvraag: "Wat?"

De beslisser (convergerend)

De Beslisser combineert Abstraheren/Conceptualiseren en Actief Experimenteren. Deze leerlingen zijn goed in het praktisch toepassen van ideeën en het oplossen van problemen. Ze functioneren het best als er één juiste oplossing of antwoord is.

• Kenmerken: Probleemoplosser, pragmatisch, besluitvaardig, doelgericht.
• Leert het best van: Het werken aan concrete casussen, het oplossen van technische problemen en het direct kunnen toepassen van theorie in de praktijk.
• Kernvraag: "Hoe?"

De doener (accommoderend)

De Doener combineert Actief Experimenteren en Concreet Ervaren. Deze leerlingen zijn hands-on en leren het liefst door te doen en te ervaren. Ze gaan uitdagingen aan, vertrouwen op hun intuïtie en passen zich makkelijk aan nieuwe omstandigheden aan.

• Kenmerken: Praktisch, experimenteel, intuïtief, houdt van actie.
• Leert het best van: Werkend leren, projecten, simulaties en het uitproberen van nieuwe dingen zonder al te veel theorie vooraf.
• Kernvraag: "Wat als?"

Samenvatting

Kortom, het model van de Leerstijlen van Kolb geeft je een krachtig inzicht in jouw persoonlijke manier van leren. Door te begrijpen of je van nature een Dromer, Denker, Beslisser of Doener bent, kun je je ontwikkelingsstrategie optimaliseren. De echte groei zit echter in het bewust doorlopen van de hele leercyclus en het trainen van de fasen die je minder goed liggen. Zo word je een veelzijdige en effectieve leerling die in elke situatie kan groeien.

Ben je klaar om je eigen leerproces te versnellen en je volledige potentieel te benutten? Ontdek hoe inzicht in leerstijlen wordt toegepast in onze trainingen op het gebied van persoonlijk leiderschap en effectiviteit.